همه ما می‌دانیم که برای زندگی‌کردن به پول نیازمندیم؛ بااین‌وجود پول، لازمه خوشبختی نیست.
اغلب والدین درباره پول با فرزندان خود صحبت نمی‌کنند که نتیجه آن، تنها بی‌توجهی فرزندان نسبت به ارزش واقعی پول خواهد بود؛ اما درمقابل کودکانی هستند که موضوع پول، مسئله و عامل اصلی نزاع خانوادگی آن‌هاست که نتیجه آن، استرس کودکان در آینده است؛ پس در این خصوص، متعادل رفتار کرده و کودکانتان را با این موضوع آشنا کنید. به آنها بگویید که پول را به‌سادگی نمی‌توان به دست آورد و نیز انجام‌دادن بسیاری از فعالیت‌ها و خرید بسیاری از چیزها، مانند خرید هدیه، وسایل بازی، رفتن به سینما، پارک و. . . ، به پول نیاز دارد.
درابتدا باید بدانیم اگر می‌خواهیم درباره موضوع مهمی مثل با فرزندان صحبت کنیم، لحن صحبتمان با یک کودک شش‌ساله باید کاملا با نحوه صحبتمان با نوجوانی چهارده‌ساله متفاوت باشد؛ درحقیقت آموزش این موضوع، نوعی سرمایه‌گذاری برای سال‌های آینده زندگی آن‌هاست؛ پس توصیه می‌شود ذهن فرزندانتان را هرچه سریع‌تر، حتی قبل از اینکه شمارش پول را فرابگیرند، برروی این موضوع مهم متمرکز کنید؛ زیرا کودکان در سنین 3 تا 4 سال، اولین آرزوهای خرید را در ذهن می‌پرورانند؛ البته این را هم بدانید اگر بخواهید امیدوار باشید که فرزندانتان با قرارگرفتن در جامعه یا محیط‌های آموزشی، نظیر مدرسه، این مهارت را فرابگیرند، سخت در اشتباهید؛ چرا که مسئولیت این آموزش، تنها بر دوش خودتان است.
همان‌طور که گفته شد کودکان در رده سنی‌های مختلف درک متفاوتی از پول دارند؛ بنابراین باید با زبان خاص سنشان با آنها صحبت کنیم. در این شماره نحوه برخورد با طیف‌های مختلف سنی را بررسی می‌کنیم.
کودکان 4 تا 6 سال
۱. درباره منابع درآمدی خود در خانواده صحبت کنید.
۲. به کودکان اجازه دهید که خودشان خریدهای کوچک را در حضور شما انجام دهند؛ چرا که آنان مصرف‌کننده‌اند و هیچ‌گاه شما را درحال پرداخت پول نمی‌بینند؛ البته امروزه والدین هم به دلیل استفاده از کارت‌های بانکی متوجه مقدار پولی که خرج می‌کنند، نیستند!
۳. را متوجه این نکته کنید که انسان‌ها مقدار محدودی پول برای خرج‌کردن دارند؛ بنابراین باید میان همه خواسته‌هایشان الویت‌بندی کنند. کودکان باید بدانند که پول هزینه‌شده درقبال چیزی، به معنای داشتن پول کمتر برای خریدهای دیگر است.
۴. را درگیر روند خرید اجناس مهم‌تر، مثلا خرید یک پوتین برای زمستان، کنید.
۵. پول را به آنان بیاموزید و آنها را با تعداد و ارزش سکه‌ها و اسکناس‌های متفاوت آشنا کنید؛ مثلا از او بپرسید که چند سکه صدتومانی، معادل هزارتومان می‌شود؟
۶. آنها توضیح دهید که انسان‌ها باید کار کنند تا بتوانند به یکدیگر هدیه بدهند. اگر فرزندتان شش سال دارد، می‌توانید پول‌توجیبی به او بدهید و به او بگویید که می‌تواند بخشی از این پول را پس‌انداز کند تا وسیله موردعلاقه‌اش را بخرد.
۷. فرزندتان از شما چیزی خواست که مایل به خرید آن نبودید، نارضایتی خود را با عصبانیت نشان ندهید؛ مثلا به او بگویید: «می‌‌دونم دوست داری این عروسک رو داشته باشی؛ اما حالا وقتش نیست اونو برات بخرم.» توجه داشته باشید که نحوه پاسخ شما، بسیار مهم‌تر از پاسخی است که به او می‌دهید.
۸. او بیاموزید که هیچ‌یک از اجناس و وسایل، رایگان عرضه نمی‌شوند و برای خرید آنها باید پولی پرداخت شود. دقت کنید که هیچ‌گاه از این نوع جملات استفاده نکنید: «اگه برات این کفشو بخرم، دیگه پولی برای خرید موادغذایی ندارم.»؛ زیرا این‌گونه جملات احساس ناامنی را در او به وجود می‌آورد.
۹. خرید یک پیراهن، بهتر است چهار نوع از آن را انتخاب کنید و سپس از فرزندتان بخواهید تا از بین آنها، یکی را انتخاب کند. توجه داشته باشید که ما همیشه نمی‌توانیم تمامی خواسته‌های فرزندانمان را برآورده کنیم؛ پس بهتر است آنها بیاموزند که از بین چندین مورد، بهترین را با دقت و کمک شما برگزینند.
کودکان 7 تا 12 سال
۱. فرزندتان بیاموزید که میان آرزوها و نیازهای خود تفاوت قائل شود؛ زیرا این کار، اساس مدیریت مالی سنجیده و معقول است.
۲. صرفه‌جویی و پس‌انداز را با اعمال خود، به او نشان دهید.
۳. فرزندتان را با بودجه‌بندی ساده‌ای، مثلا برای رفتن به شهربازی، آشنا کنید.
۴. او بیاموزید که به تخفیف‌های فروشگاه‌های مختلف، توجه کند و یاد بگیرد که خرید برخی محصولات در فصل خاص خودشان، هزینه بیشتری را طلب می‌کند؛ درحالی‌که می‌توان در پایان فصل‌ها و در زمان حراج، آنها را با قیمتی پایین‌تر تهیه کرد.
۵. مقایسه قیمت دو محصول از دو یا چند فروشگاه را هم فراموش نکنید.
۶. فرزندتان به سن نه‌سالگی رسیده است، برای او یک حساب بانکی باز کنید.
۷. کمک‌کردن به افراد نیازمند، احترام به آنها را هم به فرزندان بیاموزید؛ چرا که این کار، باعث تشویق آنها برای کمک به نیازمندان می‌شود و روحیه صبر را در آنها تقویت می‌کند.
فرزندان 13 تا 18 سال
۱. این دوره سنی آگاهی‌‌دادن درخصوص مزایا و معایب روش‌های مختلف پرداخت پول بسیار مهم است؛ مثلا اینکه از کدام روش پرداخت می‌تواند استفاده کند؛ برای مثال، پول نقد، استفاده از کارت اعتباری و بانکی و . . .
۲. را با خود همراه کرده و بیمه‌های مختلف عمر و سرمایه‌گذاری را به او معرفی کنید.
۳. را با اصطلاحات بانکی آشنا کنید.
۴. جایگاه پدر یا مادر، بکوشید تا خودتان الگو باشید و با کارهای خود به فرزندانتان بیاموزید که با توجه به داشته‌های خود، باید زندگی کرد.
۵. را تشویق به تعیین اهداف کوتاه و بلندمدت کنید و از آنها بخواهید برای اهداف خویش پس‌انداز کنند؛ مثلا اگر فرزندتان می‌خواهد رایانه شخصی داشته باشد، از او بخواهید که مقداری از هزینه آن را خود پس‌انداز کند؛ اما این نوید را هم به او بدهید که اگر احتیاجی به کمک داشت، او را کمک خواهید کرد.
متاسفانه مصرف‌گرایی در جوامع امروزی رایج شده است. تبلیغات، برندهای مختلف، تکنولوژی‌های جدید و . . . که بی‌وقفه، ما را وسوسه به خرید بیشتر محصولات غیرضروری می‌کنند. منابع مالی هم هیچ‌گاه جواب‌گوی آرزوهای بسیار ما و فرزندانمان نیستند.
هیچ‌گاه این را فراموش نکنید که فرزندان ما آینه‌تمام‌نمای رفتار ما هستند؛ بنابراین اگر می‌خواهید فرزندانتان ارزش واقعی پول را درک کنند، خودتان اولین قدم را بردارید. اگر خودتان بدون توجه به منابع و نیازهای حقیقی خود، پول خرج می‌کنید توقع این را نداشته باشید که آنها پول را محترم بشمارند و افرادی موفق در پس‌انداز آن باشند و درنهایت به استقلال مالی دست یابند.
